Proszę Państwa, w języku technicznym często używane jest słowo bypass (z języka angielskiego) i pisane jako bajpas. Czy poprawniej jest kanał obejściowy (obejście) – tak ja uważam, ale inżynierowie często stosują – nawet w oficjalnych tłumaczonych dokumentacjach – bajpas lub piszą bypass.
Co ciekawe, w tej chwili mam tekst niemiecki o kotle odzyskowym i jest w nim użyte słowo angielskie bypass, w pisowni niemieckiej bez spójnika, by-pass. Niemcy dawniej stosowali Umleitung, co jest polskim odpowiednikiem obejścia (przewód obejściowy), a w dużych kotłach kanał obejściowy.
Pytanie brzmi: czy wolno i jest elegancko używać słowa bypas i jak pisać? – Chyba przez jedno s?
Zbigniew Rataj
Politechnika Śląska – nauczyciel akademicki.

Witam!
W podręczniku akademickim, z którego korzystam, wielokrotnie spotkałam się z wyrażeniem nie wolno jest + bezokolicznik. Znałam to wyrażenie w postaci nie wolno + bezokolicznik, dlatego niezmiernie mnie tamta konstrukcja zdziwiła. Czy jest poprawna?

Szanowni Państwo,
pewien problem nie daje mi spokoju. Dlaczego w języku polskim, używając w czasie teraźniejszym predykatywów typu: trzeba, można, wolno, pomijamy czasownik jest, podczas gdy w czasach przeszłym i przyszłym czasownik w formie osobowej jest obligatoryjny, np. można było, trzeba będzie itd. Czy ma to swoje uzasadnienie? Czy forma złożona w czasie teraźniejszym istniała dawniej? Jeśli tak, dlaczego zanikła? Z tego, co wiem, np. w języku czeskim występuje do dziś.
Z pozdrowieniami
KG

Szanowni Państwo,
zwracam się do Państwa z prośbą o udzielenie odpowiedzi odnośnie wyrażenia nie winien (przestępstwa). W słowniku ortograficznym znalazłam odesłanie do reguły: przed wyrazami brak, można, potrzeba, trzeba, warto, wiadomo, wolno, które mają znaczenie czasownikowe piszemy nie osobno – ale w moim odczuciu przykład nie winien w tejże regule się nie mieści.
Z góry dziękuję za odpowiedź

Witam,

w materiale umieszczonym na serwisie YouTube w tytule została użyta konstrukcja Co nie wolno... . Intuicyjnie poprawnie brzmi/wygląda forma Czego nie wolno..., chociaż też w miarę przekonująco brzmi tłumaczenie autora:

„Gdyby to było nie można, to czego byłoby jedyną poprawną formą, ale wolno może się łączyć z biernikiem nawet w przeczącej formie”. 

Jak jest naprawdę?

Szanowni Państwo!
W jednej z nazapek czytamy: „Rada Języka Polskiego wprowadziła […] zasadę, że wszystkie imiesłowy przymiotnikowe z cząstką nie WOLNO [wyróżn. moje – J.B.] pisać łącznie, bez względu na ich znaczenie”. Tymczasem RJP w Uchwale ort. nr 1, a za nią Nowy słownik ort. PWN, uznaje pisownię łączną za WZORCOWĄ – a świadomą pisownię rozdzielną jedynie DOPUSZCZA.
Którego zalecenia ma przestrzegać korektor?
Pozdrawiam,
J. B.

Profesor UŁ Jerzy Starnawski przytoczył swego czasu następującą anegdotę o prof. Kazimierzu Nitschu: „Nitsch wywiesił kiedyś ogłoszenie zaczęte słowami: «Ci, co chodzą na moje seminarium...». Znalazł się student, który poprawił «co» na «którzy». Nadszedł Nitsch i dopisał z boku: «Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy...». Student polemizujący z profesorem nie pozostał dłużny, dopisał: «Co wolno Mickiewiczu, to nie tobie, Nitschu»”. Kto tak naprawdę miał rację w tym sporze?

Szanowni Państwo,
czy można użyć przymiotnika wolnodostępna w odniesieniu do bazy danych? Często używa się sformułowania wolny dostęp (ang. open acces), w języku angielskim funkcjonuje też przymiotnik freely accessible. Po polsku wolnodostępna baza itp. już funkcjonuje, ale chyba raczej potocznie. Chciałabym się upewnić czy można bez obaw oficjalnie użyć takiego spolszczenia.
Z góry dziękuję, Joanna Gul

Proszę o pomoc w ustaleniu pochodzenia frazeologizmu Tu jest pies pogrzebany. Czy wersja Tu leży pies pogrzebany może być uznana za poprawną?
Z góry dziękuję.

Bardzo dziękuję za odpowiedź dotyczacą dziwnego kalendarza. Mam jeszcze dodatkową wątpliwość. W odniesieniu do jakiego władcy można użyć określenia monarcha?
Pozdrawiam Redakcję i gratuluję sprawnego działania!